Αν το ρυθμίσεις, μπορείς να το σώσεις

«Αν το δηλώσεις μπορείς να το σώσεις», έλεγε το σλόγκαν της κρατικής διαφήμισης για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων, τη δεκαετία του ’80. Τη νέα χρονιά, το «σώσιμο» έρχεται με τη ρύθμιση. Χιλιάδες επιχειρήσεις που βρίσκονται στο όριο και περιμένουν την εξωδικαστική ρύθμιση ληξιπρόθεσμων χρεών και νοικοκυριά που προσπαθούν με νύχια και με δόντια να μη χάσουν ή να ενταχθούν σε ρυθμίσεις στην εφορία και τράπεζες.

Η ρύθμιση οφειλών αποτελεί όρο βιωσιμότητας για πολλές επιχειρήσεις προκειμένου να συνεχίσουν να λειτουργούν και το 2017. Μέσα στον Δεκέμβριο είδαν το φως της δημοσιότητας διάφορα προσχέδια για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, τα οποία όμως τίθενται σε διαβούλευση με τους θεσμούς. Μάλιστα, με ανακοίνωσή του, το υπουργείο Οικονομίας παροτρύνει τους ενδιαφερόμενους να μη δίνουν ιδιαίτερη σημασία στις διαρροές, προσθέτοντας, πως όταν το νομοσχέδιο είναι έτοιμο θα υπάρξει επίσημη παρουσίασή του και θα αναρτηθεί προς δημόσια διαβούλευση.

Ρύθμιση για τις βιώσιμες επιχειρήσεις
Σύμφωνα με μια τελευταία εκδοχή τού υπό επεξεργασία νομοσχεδίου που δημοσίευσε η ΕΦΣΥΝ, η ρύθμιση αφορά μόνο σε επιχειρήσεις που έχουν νομική μορφή και όχι φυσικά πρόσωπα, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους (που θα μπορούν, όπως και σήμερα, να προσφεύγουν στον νόμο Κατσέλη). Σύμφωνα με την πρόταση της κυβέρνησης προς τους δανειστές, το δημόσιο μπορεί να αποδέχεται εξόφληση μέχρι και σε 120 δόσεις για οφειλές έως 2 εκατ. ευρώ και σε 180 δόσεις για χρέη άνω των 2 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στη σημερινή μορφή του το νομοσχέδιο για την ενιαία ρύθμιση χρεών δεν περιλαμβάνει ούτε κριτήριο τζίρου, ούτε ελάχιστο όριο οφειλών, ενώ η ελάχιστη καταβολή ορίζεται στα 50 ευρώ ανά μήνα. Υπάρχουν, ωστόσο, προσχέδια του ίδιου νόμου σύμφωνα με τα οποία εξωδικαστική ρύθμιση χρεών θα μπορούν να ζητήσουν επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών από 15.000 ευρώ και άνω.

Βασική πρόβλεψη του νόμου για την ενιαία διευθέτηση οφειλών είναι, πως μόνο «βιώσιμες» επιχειρήσεις θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για να αξιοποιήσουν τη ρύθμιση και να μπορούν να πετύχουν μέχρι και κούρεμα μέρους των χρεών τους προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες. Όσες εταιρείες με χρέη δεν κριθούν βιώσιμες, θα οδεύσουν με συνοπτικές διαδικασίες στον πτωχευτικό κώδικα για να εκκαθαριστούν.

Η πάγια ρύθμιση
Πάντως, μέχρι να οριστικοποιηθεί, να ψηφιστεί και να εφαρμοστεί το νομοσχέδιο για την εξωδικαστική ρύθμιση (κάτι που δεν αναμένεται νωρίτερα από το καλοκαίρι του 2017), ισχύει η πάγια ρύθμιση για 12 ή 24 δόσεις για χρέη προς την εφορία, το ΙΚΑ, τον ΟΑΕΕ και άλλα ταμεία. Σε 24 δόσεις ρυθμίζονται οφειλές μεγαλύτερες των 20.000 ευρώ, αλλά θα πρέπει να συντρέχουν εισοδηματικά κριτήρια, και μετά από τρεις δοκιμές, με διαφορετικά στοιχεία, προκειμένου να πετύχετε τις 24 δόσεις κινδυνεύετε να σας «πετάξει έξω» το σύστημα. Άγνωστος Χ παραμένει το πώς θα ρυθμιστούν οι συσσωρευμένες οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, και πώς θα έχουν οι επιχειρηματίες και ελεύθεροι επαγγελματίες ασφαλιστική ενημερότητα, με δεδομένο ότι από το 2017 θα λειτουργήσει ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης, με διαφορετικό τρόπο υπολογισμού των εισφορών. Η λύση για λειτουργούσες επιχειρήσεις μπορεί να προέλθει μέσω της εξωδικαστικής ρύθμισης χρεών, εφόσον ψηφιστεί το σχετικό νομοσχέδιο.

Ο νόμος Κατσέλη
Παράλληλα, με την απόφαση 398/2016 του Ειρηνοδικείου Ιλίου ανοίγει παράθυρο για ένταξη στον «νόμο Κατσέλη» και διαγραφή μέρους των οφειλών σε ασφαλιστικά Ταμεία. Σημειωτέον, ότι ο «νόμος Κατσέλη» δεν προβλέπει ρητά ότι μπορούν να ενταχθούν και οι έμποροι και ελεύθεροι επαγγελματίες, αλλά κάποια δικαστήρια κάνουν διασταλτική ερμηνεία του και μπορούν να δεχτούν. Εν προκειμένω, για το Ειρηνοδικείο Ιλίου η δυνατότητα της υπαγωγής των οφειλετών σε ασφαλιστικούς φορείς (δηλ. ελευθέρων επαγγελματιών) στον νόμο Κατσέλη κρίθηκε επιβεβλημένη (με τον ν.4336/2015), προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα απαλλαγής των χρεών τους και η επάνοδός τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, «καθώς τυχόν απαλλαγή από τα χρέη προς τους ιδιώτες με διατήρηση των χρεών προς τα ταμεία θα καθιστούσε άνευ ουσιαστικού αποτελέσματος τυχόν επιτυγχανόμενη απαλλαγή του οφειλέτη, ο οποίος θα εξακολουθούσε να βαρύνεται με τα εξαιρούμενα χρέη… Η δε εξαίρεση συγκεκριμένων απαιτήσεων από το πεδίο εφαρμογής του νόμου θα είχε ως συνέπεια τη δημιουργία δανειστών δύο ταχυτήτων, καθώς οι πιστωτές που εξαιρούνται βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι των υπολοίπων, διατηρώντας στο ακέραιο τις απαιτήσεις τους». Όσο για τους υπερχρεωμένους μισθωτούς από 1.1.2016 ο «νόμος Κατσέλη» έθεσε πολύ αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια (π.χ. 6.800 ευρώ ετήσιο οικογενειακό εισόδημα) αποκλείοντας ουσιαστικά τους πάντες εκτός από τους πραγματικά άπορους.

Πρόστιμα για τις καθυστερήσεις

Ο Δεκέμβριος ήταν φορτωμένος με φόρους, σχεδόν 4 δισ. ευρώ, για τα τέλη κυκλοφορίας του 2017, τη 4η δόση του ΕΝΦΙΑ (τον Ιανουάριο ακολουθεί η τελευταία), την 6η δόση και τελευταία του φετινού φόρου εισοδήματος για τα νομικά πρόσωπα, τον ΦΠΑ Νοεμβρίου για τις επιχειρήσεις που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, αλλά και μία δόση από τις ρυθμίσεις για φορολογικές και ασφαλιστικές οφειλές. Για όσους δεν κατάφεραν να εξοφλήσουν τις οφειλές τους μέχρι τις 30 Δεκεμβρίου, από την 1η Ιανουαρίου του 2017 ξεκινούν να τρέχουν τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις που προβλέπει η φορολογική νομοθεσία. Όσοι φορολογούμενοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις μπορούν με αίτησή τους να ενταχθούν στην πάγια ρύθμιση τμηματικής εξόφλησης οφειλών (σε 12 ή 24 δόσεις) ή να πληρώσουν τις οφειλές προς την εφορία (τέλη κυκλοφορίας, ΕΝΦΙΑ) μέσω της πιστωτικής τους κάρτας. Σε ό,τι αφορά τα τέλη κυκλοφορίας, δόθηκε παράταση για την εξόφλησή τους έως τις 2 Ιανουαρίου -υπενθυμίζεται, ότι σε περίπτωση εκπρόθεσμης εξόφλησης, το ποσό διπλασιάζεται. Για τους υπόλοιπους φόρους, κάθε δόση που καθυστερεί επιβαρύνεται με προσαύξηση 0,73%.

Απώλεια ρύθμισης
Σημειωτέον, ότι φορολογούμενοι που έχουν ενταχθεί στη ρύθμιση των εκατό δόσεων δεν τη χάνουν, εάν οφειλές που πρέπει να πληρωθούν από την 1η Ιουλίου 2016 και έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 τις εξοφλήσουν (ή εντάξουν στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων) το αργότερο εντός δεκαπέντε ημερών από την ημερομηνία πληρωμής κάθε νέα οφειλή τους προς την Εφορία. Για παράδειγμα η τέταρτη δόση του ΕΝΦΙΑ που έπρεπε να εξοφληθεί στις 30 Δεκεμβρίου 2016 μπορεί να πληρωθεί μέχρι τις 14 Ιανουαρίου 2017 (με την προβλεπόμενη προσαύξηση) χωρίς να χαθεί η ρύθμιση, αξιοποιώντας το περιθώριο των 15 ημερών. Όμως, από την 1η Ιανουαρίου 2017 ενεργοποιείται η διάταξη με βάση την οποία χάνεται αυτόματα η ρύθμιση για φορολογουμένους, οι οποίοι έχουν ήδη κάνει χρήση του δεκαπενθήμερου περιθωρίου εξόφλησης νέων οφειλών στη διάρκεια των προηγούμενων έξι μηνών και καθυστερήσουν εκ νέου, καθώς η ευελιξία της καθυστέρησης κατά 15 ημέρες στην εξόφληση ή τη ρύθμιση νέων οφειλών θα παρέχεται πλέον μία φορά το εξάμηνο. Αν για παράδειγμα, ένας φορολογούμενος καθυστέρησε να καταβάλει τη δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος κατά 15 ημέρες (τέλη αντί για αρχές Σεπτεμβρίου), και τώρα καθυστερήσει κατά 15 ημέρες στην πληρωμή του ΕΝΦΙΑ (αρχές Ιανουαρίου αντί για τέλη Δεκεμβρίου) αυτό θα οδηγήσει σε απώλεια της ρύθμισης.

Στην περίπτωση που οφειλέτες εντάξουν στην πάγια ρύθμιση των 12 δόσεων τα όποια νέα χρέη, η ρύθμιση των 100 δόσεων δεν χάνεται, όμως οι οφειλέτες θα πρέπει να προσέλθουν στις αρμόδιες εφορίες προσκομίζοντας ορισμένα απαιτούμενα δικαιολογητικά, προκειμένου να υποβάλουν αιτήσεις υπαγωγής στην πάγια ρύθμιση. Ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων υπαγωγής στην πάγια ρύθμιση του άρθρου 43 του Κ.Φ.Δ. δεν επιτρέπεται από το υπουργείο Οικονομικών.

Στις τράπεζες

Οι τράπεζες επιχειρούν να ξεφορτώσουν τα βιβλία τους από όσα περισσότερα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μπορούν, καθώς θα πρέπει τα «κόκκινα» δάνεια να μειωθούν κατά 38 δισ. ευρώ την επόμενη τριετία. Σύμφωνα με την Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2016 της ΤτΕ, μόνο στο α’ εξάμηνο της χρονιάς που πέρασε καταγράφηκε αύξηση των ρυθμίσεων δανείων κατά περίπου 100.000, ενώ εκτιμάται, ότι στο σύνολο της χρονιάς οι ρυθμίσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων θα ξεπεράσουν τις 200.000. Η λύση που προκρίνεται το τελευταίο διάστημα από το σύνολο των συστημικών τραπεζών προβλέπει «σπάσιμο» του στεγαστικού δανείου σε δύο μέρη, και «κούρεμα» της τάξης του 2% στο «παγωμένο» τμήμα του κεφαλαίου. Οι δανειολήπτες λαμβάνουν ένα τυποποιημένο έντυπο πρότασης λύσεων ή οριστικής διευθέτησης, στο πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας και δεν έχουν πολλά περιθώρια διαπραγμάτευσης. Συνήθως, οι τράπεζες προτείνουν μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις, που συνεπάγονται συχνά μεγαλύτερη επιβάρυνση, και οι δανειολήπτες τις αποδέχονται στη λογική του άμεσου οφέλους. Πάντως, σύμφωνα με καταγγελίες της καταναλωτικής οργάνωσης ΕΚΠΟΙΖΩ, σε αρκετούς δανειολήπτες δεν χορηγείται σχέδιο σύμβασης και ενδεικτικός πίνακας αποπληρωμής και δεν αναφέρεται το συνολικό επιτόκιο της προτεινόμενης ρύθμισης.

Εξάλλου, οι ειδικοί συμβουλεύουν τους οφειλέτες να παρουσιάζουν προφίλ συνεργάσιμου δανειολήπτη και να μην αφήνουν να συσσωρεύονται οφειλές μέχρι να ψηφιστεί ο νόμος για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, γιατί η εφαρμογή του ίσως καθυστερήσει αρκετούς μήνες. Στην έννοια του συνεργάσιμου δεν εντάσσεται το να υπομένει κανείς τις ενοχλήσεις των εισπρακτικών εταιρειών, των οποίων η δουλειά είναι η ενημέρωση για το ληξιπρόθεσμό και όχι η «ανάκριση» για το πότε ο δανειολήπτης θα πληρώσει τη δόση του δανείου. Σύμφωνα μάλιστα, με πρόσφατη δικαστική απόφαση (3428/2016 του Πρωτοδικείου Αθηνών) θα πρέπει πρώτα οι τράπεζες να ενημερώσουν γραπτώς τον πελάτη τους ότι μεταβιβάζουν τα προσωπικά τους δεδομένα σε συγκεκριμένη εισπρακτική εταιρεία, η οποία επίσης να τον ενημερώσει ότι έχει στην κατοχή της τα προσωπικά του δεδομένα. Εάν δεν έχει προηγηθεί αυτή η διαδικασία ο δανειολήπτης μπορεί να διεκδικήσει την προβλεπόμενη από το νόμο αποζημίωση για ηθική βλάβη.

Τέλος, μία από τις βασικές αλλαγές στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις εισπρακτικές εταιρείες, στην τροποποίηση του οποίου προσανατολίζεται το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης, είναι η ενημέρωση από τις εισπρακτικές να γίνεται κάθε επτά ημέρες και όχι κάθε δεύτερη ημέρα, όπως ισχύει σήμερα.

Δυνατότητα ρύθμισης και το 2017 στην ΕΥΑΘ

Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2017 παρέτεινε η Εταιρεία Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης την προθεσμία ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών για τους καταναλωτές. Η αρχική προθεσμία ρύθμισης έληγε στις 31 Δεκεμβρίου 2016, αλλά το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας αποφάσισε την επέκτασή της για ακόμη ένα έτος. Κατόπιν αυτού, όλοι ανεξαιρέτως οι χρήστες των δικτύων της ύδρευσης και αποχέτευσης της ΕΥΑΘ μπορούν να κάνουν διακανονισμό σε δόσεις για οφειλές άνω των 100 ευρώ. Ως ελάχιστη δόση ορίζεται ποσό των 50 ευρώ το μήνα. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής των ληξιπρόθεσμων οφειλών οι καταναλωτές απαλλάσσονται από το σύνολο των τόκων, εφόσον η οφειλή ρυθμιστεί κατά ανώτατο έως 12 μηνιαίες δόσεις η απαλλαγή είναι στο 80% του συνόλου των τόκων, στο 60% μέχρι 24 μηνιαίες δόσεις, 50% μέχρι 36 μηνιαίες δόσεις. Με χρήση πιστωτικής κάρτας, παρέχεται δυνατότητα έως και 48 δόσεων για ληξιπρόθεσμες οφειλές (ανάλογα με την κάρτα), με ελάχιστη καταβολή τα 50 ευρώ και ανεξαρτήτως δόσεων, ενώ η απαλλαγή των τόκων ανέρχεται στο 80%. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής έστω και μίας δόσης ή σε περίπτωση μη πληρωμής του τρέχοντος -μετά τον διακανονισμό- λογαριασμού, η ΕΥΑΘ δύναται να προβεί σε αφαίρεση του υδρομέτρου και να ακυρώσει το διακανονισμό.
Στο μεταξύ, παρέχεται η δυνατότητα ειδικών ρυθμίσεων για τις οικονομικά αδύναμες ομάδες, δηλαδή για όσους έχουν συνολικό φορολογητέο εισόδημα μικρότερο ή ίσο των 8.000 ευρώ ετησίως, προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ για καθένα από τα προστατευόμενα τέκνα. Σε αυτές τις κατηγορίες των οφειλετών η ΕΥΑΘ παρέχει: α) δυνατότητα διακανονισμού σε δόσεις για οφειλές άνω των 40 ευρώ, β) ελάχιστη δόση 20 ευρώ, γ) απαλλαγή από το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών, τόκων και προστίμων, εφόσον η οφειλή ρυθμιστεί κατά ανώτατο έως 36 άτοκες μηνιαίες δόσεις.

Σε αντίθεση με την ΕΥΑΘ, η τελευταία προθεσμία για ρύθμιση οφειλών στη ΔΕΗ σε 36 δόσεις έληξε και είναι άγνωστο αν θα δοθεί νέα παράταση. Σημειώνεται, ότι σε περιπτώσεις διακοπής ρεύματος, προκειμένου να γίνει επανασύνδεση θα καταβάλλεται το 30% της οφειλής και το υπόλοιπο θα εξοφλείται σε οκτώ δόσεις κατ’ ανώτατο.

Πηγή