Οι Κινέζοι, ο ΑΔΜΗΕ και τα έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης με Κρήτη

Της Μαριάννας Τζάννε

Εξοικονόμηση ενέργειας έως και 50% στα τέλη των ρυθμιζόμενων χρεώσεων θα έχουν τα ελληνικά νοικοκυριά από την ολοκλήρωση της μικρής ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Πελοπόννησο, ξεφουσκώνοντας τους λογαριασμούς ρεύματος που πληρώνουν το τίμημα της παροχής φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη τη νησιωτική χώρα.

Μαζί με τα έργα της μεγάλης διασύνδεσης (Κρήτης - Αττικής), που με βάση τα πλάνα του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) καταβάλλεται προσπάθεια να ολοκληρωθούν νωρίτερα από τα τέλη του 2023 (εκκρεμούν από τον ΑΔΜΗΕ δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα), αποτελούν τα έργα προτεραιότητας του ενεργειακού σχεδιασμού, με τα οποία θα μειωθεί σημαντικά το κόστος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (οι γνωστές πλέον σε όλους ΥΚΩ) στους λογαριασμούς ρεύματος. 

Συγχρόνως θα διασφαλιστούν η ενεργειακή αυτοτέλεια της Κρήτης και η απρόσκοπτη ηλεκτροδότησή της, καθώς οι τρεις γερασμένες μονάδες μαζούτ και ντίζελ που τροφοδοτούν σήμερα το νησί θα αποσύρονται σταδιακά έως το 2020. Σήμερα λόγω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων τα νοικοκυριά σε όλη τη χώρα υπολογίζεται ότι επιβαρύνονται κατά 20%. Η Πολιτεία, στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια σε όλους τους καταναλωτές, έχει διαχύσει το αυξημένο κόστος παραγωγής στα νησιά -λόγω της χρήσης πολυδάπανων και περιβαλλοντικά επιβαρυντικών μονάδων μαζούτ- στους λογαριασμούς ρεύματος θεσπίζοντας τις ΥΚΩ.

Υπολογίζεται ότι το κόστος παραγωγής ενέργειας στον νησιωτικό χώρο είναι υπερδιπλάσιο σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα. Μόνο πέρυσι η δαπάνη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), ανήλθε για τα νησιά σε 104,5 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όταν για την υπόλοιπη χώρα το αντίστοιχο κόστος διαμορφώθηκε στα 42,8 ευρώ. Η ηλεκτροδότηση των νησιών κοστίζει χρυσάφι καθώς μόνο για την Κρήτη υπολογίζεται σε 300 εκατ. ευρώ ετησίως.

Σύμφωνα με το αναθεωρημένο business plan του ΑΔΜΗΕ για την περίοδο 2018-2021 το οποίο υπέβαλε πρόσφατα προς έγκριση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), το ύψος των επενδύσεων θα ανέλθει σε 1 δισ. ευρώ (διασυνδέσεις με Κυκλάδες, Κρήτη - Πελοπόννησος). Η μικρή διασύνδεση του νησιού που θα τρέξει με γρήγορους ρυθμούς αφορά τη Διασυνδετική Γραμμή Μεταφοράς Πελοποννήσου - Κρήτης από υποσταθμό των Μολάων στον αντίστοιχο των Χανίων. Το κόστος του έργου προσδιορίζεται στα 320 εκατ. ευρώ και προβλέπεται να ολοκληρωθεί το 2020. Την προηγούμενη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε το πρώτο βήμα στην ωρίμανση της μικρής διασύνδεσης, που είναι η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων από το υπουργείο Περιβάλλοντος. Επόμενο βήμα είναι η οριστικοποίηση της χρηματοδότησης του έργου, που θα προέλθει από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Η μεγάλη διασύνδεση και ο ρόλος του EuroAsia Interconnector

Το τοπίο παραμένει θολό σε ό,τι αφορά τη μεγάλη διασύνδεση, συνολικού ύψους περίπου 800 εκατ. ευρώ, παρά τις πιέσεις της ΡΑΕ να ενεργοποιηθεί ο ΑΔΜΗΕ και να αποσαφηνιστεί η στρατηγική των νέων μετόχων, της κινεζικής State Grid, που από τις αρχές καλοκαιριού ελέγχει το 24% των μετοχών του. Πληροφορίες αναφέρουν ότι στις συναντήσεις που υπήρξαν μεταξύ ΑΔΜΗΕ και ΡΑΕ τις προηγούμενες ημέρες, οι Κινέζοι εμφανίζονται να περιμένουν εντολές από το Πεκίνο για να χαράξουν τη γραμμή της επόμενης μέρας. Ωστόσο, η τύχη της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την Αττική φαίνεται να καθορίζεται και από τις εξελίξεις που θα προκύψουν στο θέμα του EuroAsia Interconnector. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο ενεργειακό πρότζεκτ το οποίο προβλέπει την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας με υποθαλάσσιο καλώδιο μέσω Κρήτης. Η ηλεκτρική διασύνδεση ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ έχει μήκος 1.500 χιλιόμετρα και ισχύ 2.000 MW. Στην πραγματικότητα, αποτελείται από τρία πολύ σημαντικά έργα, που είναι η διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου, για την οποία όμως δεν φαίνεται να υπάρχει ζωηρό ενδιαφέρον από την πλευρά του Ισραήλ, η διασύνδεση Κύπρου - Κρήτης και την αντίσοτιχη Κρήτης - Αττικής.

Σημειώνεται ότι υπέρ του EuroAsia Interconnector έχει ταχθεί και ο νέος διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μανούσος Μανουσάκης. Το έργο συναντά μεγάλο ενδιαφέρον από την κυπριακή πλευρά και για πρώτη φορά, σύμφωνα με πληροφορίες, στις 12 Οκτωβρίου θα περάσει από τη ΡΑE Κύπρου προκειμένου να συζητηθούν θέματα χρηματοδότησης, βιωσιμότητας και άλλες τεχνικές παράμετροι. Αρμόδιες πηγές σημειώνουν ότι η στάση της State Grid για τα έργα της μεγάλης διασύνδεσης με την Κρήτη θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις γύρω από το μεγάλο πρότζεκτ ηλεκτρικής διασύνδεσης προκειμένου να επιμεριστεί και το γιγαντιαίο κόστος. Διαφορετικά, ο ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να αποφασίσει άμεσα τον σχεδιασμό που θα ακολουθήσει, με τη ΡΑΕ να απειλεί ότι θα προκηρύξει ανοιχτό διαγωνισμό δίνοντας το έργο σε ιδιώτες. Μεγάλη πίεση ασκείται και από το γεγονός ότι πρόκειται για έργα σημαντικής σπουδαιότητας για την ενεργειακή τροφοδοσία του νησιού και οι καθυστερήσεις δημιουργούν κινδύνους ασφάλειας εφοδιασμού. 

Ηλεκτρική διασύνδεση Κυκλάδων από αρχές του 2018

Πιο χειροπιαστά είναι τα σχέδια για την ηλεκτρική διασύνδεση των Κυκλάδων, με προβλεπόμενο κόστος 160 εκατ. ευρώ, που θα υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις: έως τις αρχές του 2018 αναμένεται να ολοκληρωθούν τα έργα της πρώτης φάσης, δηλαδή η διασύνδεση Σύρου, Πάρου, Νάξου και Μυκόνου από το Λαύριο. Η δεύτερη φάση, που θα ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την πρώτη φάση, περιλαμβάνει τις συνδέσεις Πάρου - Νάξου και Νάξου - Μυκόνου με υποβρύχια καλώδια, καθώς και την αναβάθμιση των υφιστάμενων καλωδιακών συνδέσεων της Ανδρου με το Λιβάδι της νότιας Εύβοιας και της Ανδρου με την Τήνο. Η τρίτη φάση περιλαμβάνει την ολοκλήρωση της διασύνδεσης με την πόντιση και του δεύτερου καλωδίου Λαυρίου - Σύρου, που θα εξασφαλίσει την πλήρη αξιοπιστία τροφοδότησης του συγκροτήματος των Κυκλάδων για το ορατό μέλλον.

Σύμφωνα με τη διοίκηση του ΑΔΜΗΕ, οι διασυνδέσεις των νησιών δεν θα τελειώσουν με την Κρήτη και μέρος των Κυκλάδων. Προς τα τέλη του έτους αναμένεται να ωριμάσουν μελέτες σχετικά με τη βιωσιμότητα των διασυνδέσεων με τα υπόλοιπα νησιά (Βορειοανατολικό Αιγαίο, Δωδεκάνησα). Σύμφωνα με τις απόψεις της ΡΑΕ, η μεγάλη πλειονότητα των μη διασυνδεδεμένων νησιών θα πρέπει να διασυνδεθεί. Εφόσον αυτές οι εκτιμήσεις επαληθευτούν, τότε εντός της επόμενης δεκαετίας θα πρέπει να ενσωματωθεί στο ηπειρωτικό σύστημα τουλάχιστον το 80% της διακινούμενης ηλεκτρικής ενέργειας των νησιών, η οποία σήμερα παράγεται από τοπικούς ηλεκτρικούς σταθμούς που επιφέρουν στον καταναλωτή ετήσιο κόστος ΥΚΩ εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ (500-800 εκατ. ευρώ ετησίως).

Πηγή