Ποια είναι τα δικαιώματα των εργαζομένων όταν πτωχεύει μια επιχείρηση

Η οικονομική κρίση, ο περιορισμός των εμπορικών/παραγωγικών δραστηριοτήτων -αλλά αρκετές φορές και η κακή οικονομική διαχείριση- δημιουργούν στις επιχειρήσεις συνθήκες μεγάλης οικονομικής πίεσης σε τέτοιο βαθμό, ώστε να προκαλούνται σοβαρά οικονομικά προβλήματα απειλώντας, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμη και τη βιωσιμότητα και τη λειτουργία τους.

Είναι μάλιστα σύνηθες το κόστος των οικονομικών αυτών προβλημάτων να μετακυλίεται στους εργαζομένους και να απειλούνται έτσι όροι και θέσεις εργασίας.

Είναι προφανές ότι οι μισθολογικές απαιτήσεις των εργαζομένων βρίσκονται σε κίνδυνο στις περιπτώσεις που ο εργοδότης περιέρχεται σε αδυναμία εξυπηρέτησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών του, όπως στην περίπτωση της πτώχευσης ή της θέσης αυτού σε ειδική εκκαθάριση. Έτσι, δημιουργείται το ζήτημα της τύχης των κάθε είδους εργατικών απαιτήσεων σε περίπτωση περιέλευσης του εργοδότη σε αδυναμία ικανοποίησης των δανειστών του.

Τα δικαιώματα των εργαζομένων

Η σειρά ικανοποίησης των μισθολογικών απαιτήσεων, ο χρόνος λύσης της σύμβασης εργασίας, αλλά και το πότε κάποιος δικαιούται επίδομα αφερεγγυότητας από τον ΟΑΕΔ είναι μερικά από τα θέματα που διευκρινίζει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ, με αφορμή τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες που δημιουργούνται για τους εργαζομένους, σε περίπτωση που μια επιχείρηση ενταχθεί στην πτωχευτική διαδικασία.

Οι επιστημονικοί συνεργάτες της ΓΣΕΕ επισημαίνουν ότι η διαδικασία πτώχευσης μπορεί να κρατήσει αρκετά χρόνια, οι αποφάσεις των δικαστηρίων και η πώληση της περιουσίας της εταιρείας καθυστερούν, ενώ δεν βρίσκονται πάντα λύσεις που βοηθούν τους εργαζομένους. Για τον λόγο αυτό, απαιτείται σωστή ενημέρωση σχετικά με τα δικαιώματά τους και συντονισμένες, έγκαιρες ενέργειες για τη διεκδίκησή τους.

Συνοπτικά, η Συνομοσπονδία επισημαίνει ότι η παύση των πληρωμών ξεκινά, όπως ορίζει το δικαστήριο, με τη δημοσίευση της απόφασης πτώχευσης. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να αναγγείλουν τις (τυχόν) απαιτήσεις τους από δεδουλευμένα στον σύνδικο. Εκείνος θα καταγγείλει τις συμβάσεις εργασίας, ώστε με αυτή την καταγγελία οι εργαζόμενοι να προσφύγουν στον ΟΑΕΔ για να λάβουν επίδομα ανεργίας. Οι εργαζόμενοι θα διεκδικήσουν τις αποζημιώσεις τους μέσω της πτώχευσης. Μάλιστα, έχουν δικαίωμα να υποβάλουν μηνύσεις εναντίον των νόμιμων εκπροσώπων της εταιρείας για δεδουλευμένα (εφόσον υπάρχουν) και αποζημιώσεις, καθώς στο ποινικό σκέλος, την ευθύνη φέρουν πάντα οι νόμιμοι εκπρόσωποι.

Η ικανοποίηση των πιστωτών γίνεται με σειρά που καθορίζει ο νόμος και ανάλογα με το αν η απαίτηση έχει προνόμιο (π.χ. εργαζόμενοι) ή ασφάλεια (π.χ. υποθήκη). Με τις τελευταίες αλλαγές της νομοθεσίας, το προνόμιο των εργατικών απαιτήσεων ουσιαστικά αλλοιώνεται, καθώς εισάγει εξαίρεση για:

α) απαιτήσεις του Δημοσίου από φόρο προστιθέμενης αξίας και παρακρατούμενους φόρους,

β) για τις απαιτήσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αλλά και

γ) τις απαιτήσεις δανειστών της πτωχής για τις οποίες υπάρχει ενέχυρο ή υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης, εφόσον πρόκειται για ακίνητο.

Στην πράξη, όπως εξηγεί το ΙΝΕ ΓΣΕΕ, εφόσον υφίσταται πτωχευτική περιουσία, η σειρά κατάταξης διαμορφώνεται ως εξής:

Πρώτα ικανοποιούνται οι απαιτήσεις των δανειστών της πτωχής για τις οποίες υπάρχει ενέχυρο ή υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης. Εφόσον πρόκειται για ακίνητο ικανοποιούνται κατά τα 2/3 οι απαιτήσεις των δανειστών και κατά το 1/3 οι εργατικές απαιτήσεις μαζί με τις απαιτήσεις του Δημοσίου και των λοιπών φορέων κοινωνικής ασφάλισης.

Παράλληλα, επισημαίνεται ότι εφόσον οφείλονται στους εργαζομένους αποδοχές μέχρι 3 μηνών, οι οποίες εμπίπτουν στο χρονικό διάστημα 6 μηνών που προηγείται της αίτησης ή της δήλωσης για κήρυξη της πτώχευσης, οι εργαζόμενοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση στον ΟΑΕΔ για την καταβολή των λεγόμενων παροχών αφερεγγυότητας.

Πηγή