Είναι το σκίτσο του Charlie Hebdo ρατσιστικό;

«Αναγνωρίζουμε μόνο τα πράγματα που γνωρίζουμε», και αυτός ο κανόνας ισχύει όσον αφορά τις πολιτισμικές συνήθειες, τα χιουμοριστικά σκίτσα, έως ακόμα και τη γεύση.
Φυσικά δεν είμαστε υποχρεωμένοι να γνωρίσουμε περισσότερο ό,τι «εκ πρώτης όψεως» μας απωθεί. Είτε πρόκειται για ένα σκίτσο είτε απλά για ένα φαγητό, δεν έχουμε καμία υποχρέωση να εμβαθύνουμε στο πολύπλοκο πολιτιστικό υπόβαθρο που καθιστά αστείο το πρώτο και εύγευστο το δεύτερο στην κοινωνία που τα παράγει: ένα γαλλικό τυρί μπορεί από την οσμή του και μόνο να φέρνει δυσφορία σε κάποιον που δεν το γνωρίζει αρκετά για να του αναγνωρίσει μια ευχάριστη γεύση, τι πιο φυσικό από το να αρνηθεί καν να το δοκιμάσει.

Το στομάχι μας όμως, δεν είναι το κέντρο του κόσμου και δε μας δίνει το δικαίωμα να κρίνουμε πολιτισμικές συνήθειες σύμφωνα με τις προτιμήσεις του: οι Ιάπωνες δεν είναι βάρβαροι επειδή τρώνε ωμό ψάρι, οι Γάλλοι δεν είναι βρώμικοι επειδή τα τυριά τους μυρίζουν έντονα ούτε οι Έλληνες άξεστοι επειδή βάζουν ρετσίνα στο κρασί.

Γέλασα με το σκίτσο του Charlie Hebdo που απεικονίζει τον μικρό Aylan Kurdi, ο οποίος βρέθηκε νεκρός σε μια παραλία στην Τουρκία, σαν ενήλικα επίδοξο βιαστή; Και βέβαια όχι, η πικρή ειρωνεία σπάνια είναι αστεία. Θεώρησα όμως εξαιρετικά ειρωνικό το να εκληφθεί σαν ρατσιστικό ένα σκίτσο που, για να καταγγείλει ακριβώς τον ρατσισμό, υιοθετεί με πίκρα και ειρωνεία ένα ρατσιστικό ντελίριο.
Ο Pierre Desproges του οποίου η πίκρα διαμόρφωσε το ήθος της γενιάς μου σε σχέση με το χιούμορ και την ειρωνεία, διηγείτο σοκαριστικά αστεία πάνω στον καρκίνο. Παρόλο που επί σκηνής διαβεβαίωνε πως «εγώ καρκίνο δεν έχω και ούτε θα έχω ποτέ, είμαι εναντίον», εντούτοις είχε, και πέθανε νέος από αυτό. Ο Desproges σκέφτηκε με ευθύνη και σοβαρότητα σε σχέση με τα όρια του χιούμορ και της ειρωνείας: μπορούμε να γελάμε με τα πάντα, έλεγε, όχι όμως παρουσία οποιουδήποτε. Ας το θυμόμαστε αυτό πριν εκφράζουμε αναμφισβήτητα μια οργή που μας αυτοϊκανοποιεί στην ηθική μας ανωτερότητα. Η οικογένεια του Aylan, η μόνη που έχει κάθε δικαίωμα να αισθάνεται εξοργισμένη από οτιδήποτε αγγίζει τη μνήμη του παιδιού της χωρίς να ασχοληθεί με σημασιολογικές λεπτομέρειες, παρέμεινε εγκρατής και αξιοπρεπής στην αποδοκιμασία της.

Είναι το σκίτσο του Charlie Hebdo ρατσιστικό;