Αύξηση αυτοκτονιών στις ράγες κατά 18% μεταξύ 2008 και 2011

«Το 2008 κάποιος πήδηξε μπροστά από το τρένο μου και μου άλλαξε τη ζωή για πάντα». Ο Πολ Τρίγκουελ ήταν οδηγός στους βρετανικούς σιδηροδρόμους έξι χρόνια πριν από τη μοιραία εκείνη μέρα. Μέχρι τότε πίστευε ότι οι αυτοκτονίες στις ράγες συμβαίνουν μόνο μπροστά στα μάτια άλλων. Είδε τον άντρα να πέφτει στο κενό, αλλά δεν πρόλαβε να αντιδράσει. «Το σοκ ήταν τεράστιο. Είναι κάτι που δεν ξεχνάς ποτέ». Το επόμενο διάστημα αναζήτησε ψυχολογική στήριξη για να αντεπεξέλθει στο τραύμα. «Να καταλάβω τι μου συμβαίνει. Σε μένα λειτούργησε. Κάποιοι συνάδελφοί μου το παλεύουν ακόμα. Πολλοί κλαίνε ξαφνικά στη διαδρομή, κάποιοι ξαναβλέπουν συνέχεια τη σκηνή σαν σε flashback. Δεν το ξεπερνούν».
Μπροστά στο προφανές δράμα μιας αυτοκτονίας σε μέσο σταθερής τροχιάς, σπάνια αναλογιζόμαστε τον αντίκτυπο που αυτή μπορεί να έχει στον οδηγό της αμαξοστοιχίας, στους επιβάτες ή περαστικούς που γίνονται αυτόπτες μάρτυρες, σε όλους τους εργαζομένους στους σταθμούς. Ολοι βρίσκονται άθελά τους στη θέση εκείνου «που δεν το απέτρεψε», ενώ οι οδηγοί εκείνου «που πάτησε τη σκανδάλη».
Στην Ελλάδα, είναι πολλά τα σχετικά περιστατικά που δεν καταγράφονται από τις επίσημες αρχές. Πολύ συχνά είναι επιθυμία των οικείων του θύματος να μη χαρακτηριστεί ως αυτόχειρας, σε άλλες περιπτώσεις καταγράφονται ως ατυχήματα ή συμβαίνουν σε λιγότερο πολυσύχναστα σημεία. Σύμφωνα με το Δίκτυο Πληροφόρησης της Κλίμακας, το 2015 καταγράφηκαν έξι αυτοκτονίες στα ΜΜΜ, το 2014 τρεις, μία το 2012, δύο το 2011 και μία το 2010. Τα θύματα στην πλειονότητά τους ήταν άνδρες, ηλικίας 50-59 ετών. Η πλειονότητα των περιστατικών (42%) καταγράφηκε σε γραμμές του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου (ΗΣΑΠ), με το ΜΕΤΡΟ και τον προαστιακό σιδηρόδρομο να ακολουθούν (33% και 25% αντίστοιχα). Στα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνονται οι απόπειρες αυτοκτονίας.
Στην Ελλάδα το φαινόμενο δεν έχει διερευνηθεί επιστημονικά, ωστόσο διεθνείς μελέτες αναφέρουν ότι το 16,3% των οδηγών που τραυμάτισε ή σκότωσε κάποιον, παρουσιάζει διαταραχή μετατραυματικού στρες, κατάθλιψη ή άλλες αγχώδεις διαταραχές, ενώ το 39,5% εμφανίζει συμπτωματολογία φοβικής αγχώδους διαταραχής ένα μήνα μετά το περιστατικό. Σύμφωνα με τους ειδικούς του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της Κλίμακας, τόσο εκεί όσο και στη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία (1018) έχουν απευθυνθεί άτομα που ήταν παρόντα σε αντίστοιχα συμβάντα. Οι μαρτυρίες τους συχνά σχετίζονται με μετατραυματικό στρες, καταθλιπτικές και αγχώδεις διεργασίες ακόμα και για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα μετά το συμβάν.
Οργανώσεις από όλο τον κόσμο ζητούν να ληφθούν μέτρα για την αποτροπή των αυτοκτονιών στις ράγες, που αυξάνονται διαχρονικά σε αντιστοιχία και με τη συνολική αύξηση των αυτοκτονιών και ειδικότερα με την αύξηση των εκτελούμενων δρομολογίων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα τελευταία 45 χρόνια τα ποσοστά των αυτοκτονιών έχουν αυξηθεί κατά 60% σε όλο τον κόσμο, Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων έχει κρούσει επίσης τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι από το 2008 έως το 2011 οι αυτοκτονίες στα τρένα αυξήθηκαν κατά 18%, από 2.422 σε 2.868 κάθε χρόνο.
Κάποιες χώρες έχουν ήδη λάβει μέτρα που φαίνεται να αποδίδουν. Χαρακτηριστικά, στην Αγγλία, εγκαταστάθηκαν κάμερες και αισθητήρες σε τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής που είχε χαρακτηριστεί ως το χειρότερο σημείο για αυτοκτονίες κατά τη διέλευση των τρένων, με επτά περιστατικά σε 18 μήνες την περίοδο 2012-2013.
Η Κλίμακα έχει επανειλημμένα επισημάνει την αναγκαιότητα εφαρμογής μέτρων πρόληψης, όπως ο περιορισμός της πρόσβασης του κοινού σε σημεία υψηλής επικινδυνότητας, η μείωση της ταχύτητας των συρμών ιδίως κατά την είσοδο στους σταθμούς, η εγκατάσταση συστήματος θυρών πάνω στις αποβάθρες (έχει εξαγγελθεί ότι θα εφαρμοστεί από την ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ στο Μετρό Θεσσαλονίκης), η τοποθέτηση πλεγμάτων κάθετης κίνησης, η αύξηση του φωτισμού στο τέλος των αποβαθρών, η ενίσχυση της φύλαξης, η τοποθέτηση καμερών και ανιχνευτών κίνησης, η ειδική σήμανση και η τοποθέτηση πινακίδων με σαφή αναφορά στη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία, κ.ο.κ. «Κάθε αυτοκτονία είναι ένα τραγικό γεγονός με εκτεταμένες συνέπειες αλλά και ευθύνες. Είναι ένα θέμα που αφορά τις οικογένειες, τους φίλους, τις κοινότητες, τις κυβερνήσεις και πολλούς άλλους. Οι φορείς των μεταφορικών μέσων σταθερής τροχιάς δεν είναι απρόσβλητοι και δεν μπορούν να παραμένουν ανενεργοί» τονίζουν οι άνθρωποι της Κλίμακας.

ΤΟ ΕΙΔΑΜΕ ΕΔΩ