Ποιες κατηγορίες φορολογούμενων θα αποκαλύψουν κρυφά εισοδήματα

Της Μαρίας Βουργάνα

Την τύχη των δύο προηγούμενων ρυθμίσεων, του 2007 επί Γ. Αλογουσκούφη και του 2010 επί Γ. Παπακωνταντίνου που χαρακτηρίστηκαν εισπρακτικά αποτυχημένες εκτιμάται ότι μπορεί να έχει και η νέα ρύθμιση για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων.

Λογιστές και παράγοντες της αγοράς θεωρούν ότι η ρύθμιση δεν θα φέρει στα δημόσια ταμεία σημαντικά έσοδα, καθώς πολλοί φορολογούμενοι που έχουν κρυφά εισοδήματα θα σκεφτούν πολύ να τα αποκαλύψουν οικειοθελώς στις φορολογικές αρχές.

Ο σημαντικότερος αποθαρρυντικός παράγοντας για την υπαγωγή στη ρύθμιση αποτελεί ο υψηλός φόρος που θα κληθεί να πληρώσει κάποιος που έχει αποκρύψει κατά το παρελθόν εισοδήματα, ο οποίος υπερβαίνει το 50% και πλησιάζει ακόμη και το 60% του κεφαλαίου. Οι δύο παλαιότερες ρυθμίσεις επαναπατρισμού και νομιμοποίησης κεφαλαίων παρά το γεγονός ότι προέβλεπαν χαμηλούς συντελεστές 3% - 8% δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, καθώς ελάχιστα κεφάλαια επαναπατρίστηκαν, ενώ τα έσοδα που εισέρρευσαν στα ταμεία του Δημοσίου ήταν μερικές δεκάδες εκατομμύρια.

Τώρα, που ο φόρος είναι ιδιαίτερα ψηλός εκτιμάται ότι στη ρύθμιση θα υπαχθεί περιορισμένος αριθμός φορολογούμενων και κυρίως αυτοί που έχουν λόγο να φοβούνται και νιώθουν να σφίγγει γύρω τους ο ελεγκτικός κλοιός.

Όπως μας εξηγούν έμπειροι λογιστές, όσοι έχουν κρύψει εισοδήματα σε τράπεζες του εξωτερικού και εντοπιστούν από τους φοροελεγκτικό μηχανισμό με αποκλίσεις μεταξύ των καταθέσεων και των δηλωθέντων εισοδημάτων θα προτιμήσουν να προσφύγουν στα δικαστήρια πληρώνοντας το 50% της οφειλής που θα βεβαιωθεί και μετά να περιμένουν την εκδίκαση της υπόθεσής τους.

Ποιοι θα επιλέξουν τη ρύθμιση και θα αποκαλύψουν «μαύρα» εισοδήματα

Πάντως στο υπουργείο Οικονομικών διατηρούν κάποιες ελπίδες για εισπράξεις από τη ρύθμιση, θεωρώντας ότι θα υπαχθούν σε αυτή:

• Φορολογούμενοι οι οποίοι ελέγχονται από τις φοροελεγκτικές αρχές για αδικαιολόγητη προσαύξηση της περιουσίας και θα θελήσουν να κλείσουν μια και καλή τους ανοιχτούς λογαριασμούς με την εφορία. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν γνωστά ονόματα επιχειρηματιών οι οποίοι από τον έλεγχο των εμβασμάτων έχουν εντοπιστεί με αποκλίσεις αρκετών εκατομμυρίων ευρώ και θέλουν να κρατήσουν τις φορολογικές υποθέσεις τους μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
• Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κάποιες από τις περιβόητες λίστες (εμβάσματα, Μπόργιανς, Λαγκάρντ) που ελέγχονται από τις ελεγκτικές υπηρεσίες ή τους έχει κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρου.
• Φορολογούμενοι που διαθέτουν «μαύρο» χρήμα στο εξωτερικό και φοβούνται ότι στξην περίπτωση που εντοπιστούν από τον ελεγκτικές αρχές θα χάσουν τα κεφάλαιά τους και θα βρεθούν αντιμέτωποι με ποινικές κυρώσεις. Και αυτό γιατί από τις αρχές του 2017 ενεργοποιείται το σύστημα αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών χρηματοοικονομικών λογαριασμών σε πρώτη φάση μεταξύ 54 χωρών και από το 2018 με επιπλέον 47 χώρες. Το σύστημα καταρρίπτει τα σύνορα του τραπεζικού απορρήτου στις χώρες, οι οποίες έχουν υπογράψει τη συμφωνία στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ. Οι φορολογικές αρχές κάθε χώρας θα ενημερώνονται με τα στοιχεία των τραπεζικών λογαριασμών και άλλων περιουσιακών στοιχείων που διατηρούν οι πολίτες τους σε χώρες του εξωτερικού. Δηλαδή οι ελληνικές φορολογικές αρχές θα γνωρίζουν αναλυτικά στοιχεία για κάθε λογαριασμό και άλλα περιουσιακά στοιχεία που διατηρούν Ελληνες πολίτες στις 31 Δεκεμβρίου 2016 ακόμη και σε χώρες - φορολογικούς παραδείσους όπως Ανδόρα, Νήσοι Καϊμάν, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο θεωρώντας ότι είναι ασφαλή καταφύγια και δεν θα εντοπιστούν από τις φοροελεγκτικές αρχές. Βέβαια όσοι διαθέτουν χρήματα στο εξωτερικό, τα οποία δικαιολογούνται από τα περιουσιακά τους στοιχεία, και έχουν φορολογηθεί, ασφαλώς δεν έχουν να ανησυχούν για το παραμικρό. Ωστόσο, χρήματα που δεν δικαιολογούνται, που αποτελούν προϊόν φοροδιαφυγής ή άλλων παράνομων δραστηριοτήτων, δεν κινδυνεύουν απλά με πρόστιμο, αλλά με κατάσχεση.

Η ρύθμιση - οι επιβαρύνσεις
Η υφυπουργός Οικονομικών Κατ. Παπανάτσιου, ξεκαθαρίζειι ότι η ρύθμιση για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων εισοδημάτων αποτελεί την τελευταία ευκαιρία για όσους έχουν αποκρύψει εισόδημα και θα πρέπει να την εκμεταλλευτούν. Επίσης αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να ενταχθούν στη ρύθμιση περισσότεροι φορολογούμενοι με αδήλωτα εισοδήματα όπως οι περιπτώσεις για τις οποίες έχει ολοκληρωθεί ο έλεγχος και έχει κοινοποιηθεί οριστική πράξη προσδιορισμού του φόρου και των προστίμων. Οσον αφορά τη φορολογική επιβάρυνση που θα αντιμετωπίσουν όσοι αποκαλύψουν οικειοθελώς τα κρυφά εισοδήματά τους, η υφυπουργός υποστηρίζει ότι στα φυσικά μπορεί να είναι 48,6% χωρίς εντολή ελέγχου και με εντολή ελέγχου 50,85%, και με προσωρινό προσδιορισμό φόρου 56,25% ενώ για τις επιχειρήσεις (ΑΕ και ΕΠΕ) ο συντελεστής μπορεί να φτάσει το 25,92% χωρίς εντολή ελέγχου και 27,12% με εντολή ελέγχου.

Παραδείγματα
Γιατρός απέκρυψε από την εφορία το 2001 εισοδήματα ύψους 200.000 ευρώ τα οποία εντοπίστηκαν μετά από έλεγχο και διασταύρωση που έγινε στις τραπεζικές καταθέσεις και τις φορολογικές δηλώσεις.

Η αρμόδια ελεγκτική αρχή του έχει κοινοποιήσει προσωρινό προσδιορισμό φόρου, ο οποίος ανέρχεται στο ποσό των 170.000 ευρώ (85.000 κύριος φόρος και ισόποσο ύψος προστίμου) ή το 85% του κεφαλαίου.

Στην περίπτωση που ο γιατρός υπαχθεί στη ρύθμιση θα πληρώσει φόρο ως εξής:

• Κύριος φόρος: 85.000 ευρώ (200.000 Χ 42,5% με βάση την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος του έτους 2001).
• Πρόσθετος φόρος επί του οφειλόμενου κύριου φόρου: 25.500 ευρώ. Επειδή έχει κοινοποιηθεί προσωρινός προσδιορισμός φόρου και προστίμου επιβάλλεται πρόσθετος φόρος 30% επί του κύριου φόρου (85.000 Χ 30%=25.500 ευρώ).
• Πρόσθετος φόρος: 31.875 ευρώ. Επειδή, η απόκρυψη έγινε το 2001 υπολογίζεται συντελεστής αναπροσαρμογής στον πρόσθετο φόρο 25%. (25.500 Χ 25%=31.875).

Συνολική επιβάρυνση: 116.875 ευρώ (85.000 + 31.875). Η επιβάρυνση ανέρχεται στο 59% του αδήλωτου εισοδήματος.

Φορολογούμενος απέκρυψε από την εφορία το 2016 το ποσό των 500.000 ευρώ.

Οι φορολογικές αρχές δεν του έχουν κοινοποιήσει φύλλο ελέγχου αλλά επιλέγει να ενταχθεί στη ρύθμιση. Ο φόρος που θα πληρώσει ανέρχεται ως εξής:

• Κύριος φόρος: 200.000 ευρώ.
• Πρόστιμα και οι προσαυξήσεις ανέρχονται σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εφορίας στο ποσό των 50.000 ευρώ.

Επί των προστίμων και των προσαυξήσεων επιβάλλεται πρόσθετος φόρος 8% (50.000Χ 8%=4.000 ευρώ).

Συνολική φορολογική επιβάρυνση: 204.000 ευρώ. Το ποσό που θα καταβάλλει στην εφορία ανέρχεται στα 204.000 ευρώ και αποτελεί το 41% περίπου του εισοδήματος που δεν δηλώθηκε.

Εμμεσο αφορολόγητο με χρήση καρτών για δαπάνες έως και 18,75% του ετήσιου εισοδήματος

Ένα ποσοστό του ετήσιου εισοδήματός τους από 10% έως και 18,75% θα πρέπει να καλύπτουν με δαπάνες που εξοφλούνται με πλαστικό χρήμα ή με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι αγρότες προκειμένου να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου των 1.900 έως 2.100 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο.

Οι φορολογούμενοι αυτοί, θεωρείται ότι δεν θα έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα να καλύψουν το όριο των πληρωμών με πλαστικό χρήμα που απαιτείται για να εξασφαλίσουν το αφορολόγητο όριο. Ακόμη και για όσους έχουν χαμηλά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ θα είναι εύκολο να καλύψουν το 10% του εισοδήματος τους δηλαδή 1.000 ευρώ με δαπάνες που θα πραγματοποιήσουν με ηλεκτρονικό χρήμα.

ΑΡΚΕΙ ΜΟΝΟ ΤΟ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ
Από τη στιγμή που οι αγορές από τα σούπερ μάρκετ θα «μετρούν» για το χτίσιμο του αφορολόγητου ορίου, θα αρκεί να πληρώνει κάποιος μόνο το σούπερ μάρκετ για να καλύπτει το προβλεπόμενο ποσό και να μην επιβαρυνθεί με επιπλέον φόρο 22% επί του ακάλυπτου ποσού.

Όπως εξηγούν αρμόδιοι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, τα ποσοστά των δαπανών με πλαστικό χρήμα είναι σχετικά χαμηλά καθώς το 2017 είναι ο πρώτος χρόνος εφαρμογής του μέτρου, το οποίο θα δοκιμαστεί και σε επόμενη φάση θα αποφασιστεί εάν χρειάζεται να αυξηθούν τα ποσά των αποδείξεων με πλαστικό χρήμα που απαιτούνται για το αφορολόγητο όριο καθώς και οι δαπάνες που θα γίνονται δεκτές.

Πάντως οι διατάξεις αφήνουν περιθώρια για να συνεχιστούν οι «μαύρες» συναλλαγές. Όταν ένας μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 30.000 ευρώ χρειάζεται δαπάνες ύψους 4.000 ευρώ με ηλεκτρονικό χρήμα για να εξασφαλίσει την έκπτωση φόρου είναι προφανές ότι του μένει ένα σημαντικό τμήμα του εισοδήματός του για να χρηματοδοτήσει μαύρες συναλλαγές τις οποίες μπορεί να πληρώσει με μετρητά.

Οι αποδείξεις με πλαστικό χρήμα
Στη λίστα των αποδείξεων με πλαστικό χρήμα που θα «χτίζουν» το αφορολόγητο όριο θα ενταχθούν οι περισσότερες δαπάνες που πραγματοποιούν τα νοικοκυριά. Οι εξαιρέσεις θα είναι ελάχιστες και αυτό γιατί οι τράπεζες δεν έχουν τη δυνατότητα να ξεχωρίζουν τις δαπάνες που πραγματοποιούν οι φορολογούμενοι, ενώ το υπουργείο Οικονομικών δεν διαθέτει το λογισμικό που μπορεί να κάνει τη δουλειά αυτόματα.

Αυτό που θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι βασικά έξοδα των νοικοκυριών όπως οι δόσεις δανείων,τα ενοίκια, οι λογαριασμούς ΔΕΚΟ δεν θα μετρούν για την έκπτωση φόρου.

Ποσοστά δαπανών με ηλεκτρονικό χρήμα

• Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα μέχρι 10.000 ευρώ από μισθούς ή συντάξεις ή αγροτικές δραστηριότητες πρέπει να καλύπτει το 10% του εισοδήματος αυτού με δαπάνες αγοράς αγαθών μέσω χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών ή άλλων μεθόδων ηλεκτρονικών συναλλαγών για να δικαιούται την έκπτωση φόρου των 1.900 ? 2.100 ευρώ.
• Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα από 10.001 ευρώ έως 30.000 ευρώ θα πρέπει να καλύπτει ποσοστό 10% του τμήματος του εισοδήματος μέχρι τα 10.000 ευρώ και ποσοστό 15% του τμήματος πάνω από τα 10.000 ευρώ για να δικαιούται την έκπτωση φόρου των 1.900-2.100 ευρώ.
• Κάθε φορολογούμενος με ετήσιο εισόδημα άνω των 30.000 ευρώ θα πρέπει να καλύπτει ποσοστό 10% του τμήματος του εισοδήματος μέχρι τα 10.000 ευρώ, ποσοστό 15% του τμήματος πάνω από τα 10.000 ευρώ έως τις 30.000 ευρώ και ποσοστό 20% για το τμήμα του εισοδήματος πάνω από τις 30.000 ευρώ για να δικαιούται την έκπτωση φόρου των 1.800-2.000 ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση το ποσό των δαπανών που πρέπει να καλυφθούν με πλαστικό χρήμα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 30.000 ευρώ.

Πηγή