Το μνημείο της Θεσσαλονίκης που υπήρξε ναός τριών θρησκειών

Επισκεπτόμενος κανείς τη Θεσσαλονίκη θα έχει παρατηρήσει το εμβληματικό μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, το οποίο στέκει εδώ και αιώνες στην πόλη.

Ο λόγος για την Ροτόντα. Πρόκειται για θολωτό στρογγυλό κτίσμα του 4ου αιώνα, όμοιο με το Πάνθεον στη Ρώμη το οποίο κτίστηκε στα χρόνια του Καίσαρα Γαλέριου γύρω στο 304 μ.Χ. με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως ναός του Δία ή των Καβείρων, ή ως Μαυσωλείο του Γαλέριου.

Τελικά εξαιτίας του θανάτου του Γαλέριου το 311 μ.Χ., η Ροτόντα έμεινε κενή και δεν την χρησιμοποιούσαν ενώ λέγεται ότι αργότερα χρησιμοποιήθηκε με διαφορετική λειτουργία απο λαούς της εγγύς ανατολής.

Στα τέλη λοιπόν του 4ου αιώνα την εποχή του Θεοδόσιου Α' και αφότου στη Θεσσαλονίκη είχε επικρατήσει ο Χριστιανισμός, η Ροτόντα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό αφιερωμένο πιθανότατα στους Ασωμάτους ή Αρχαγγέλους και τότε έγιναν στο μνημείο ορισμένες κατασκευές και αλλαγές που ήταν αναγκαίες για τη νέα λατρεία.

Όλα αυτά μέχρι το 1590 οπότε και η Ροτόντα μετατράπηκε σε τζαμί ενώ διατηρεί έως σήμερα τον μοναδικό μιναρέ που διασώθηκε από τα μουσουλμανικά μνημεία της πόλης.

Οι σεισμοί που έπληξαν την πόλη της Θεσσαλονίκης το 1978, προξένησαν σοβαρές βλάβες στο μνημείο και χρειάστηκαν πολλές αναστηλώσεις και επεμβατικές εργασίες τα επόμενα χρόνια.

Η Ροτόντα, η οποία έχει υποστεί πολλές αλλαγές και λειτουργίες ανά τους αιώνες είναι ένα άκρως εντυπωσιακό μνημείο με μεγαλοπρεπείς διαστάσεις.

Ο ισχυρός τοίχος του έχει πάχος 6,30 μέτρα, η εσωτερική διάμετρός του είναι 24,5 μέτρα και το ύψος του έως τον θόλο είναι 29,8 μέτρα. Αποτελεί, βέβαια, ένα περίκεντρο οικοδόμημα και σε αυτό οφείλει το όνομά της.

Η Ροτόντα έχει συμπεριληφθεί στα Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης και αποτελεί σπουδαίο πολιτιστικό θησαυρό της Ελλάδας.

Πηγή