Ο Σουλτάνος εκβιάζει την πληγωμένη ευρώπη

Σε νέα μετωπική οδηγεί τις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ ο Ταγίπ Ερντογάν, στη χειρότερη δυνατή στιγμή, καθώς η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας αναδεικνύεται σε κορυφαίο θέμα της ατζέντας που προβάλλει το ευρωσκεπτικιστικό και λαϊκιστικό ρεύμα, το οποίο ξεπροβάλλει απειλητικά σε όλη την Ευρώπη.

Η θριαμβευτική νίκη του Brexit ήταν μια νίκη και όσων δυνάμεων στην Ευρώπη αντιτάσσονται σε κάθε περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων με την Τουρκία, πολύ περισσότερο μάλιστα στην προοπτική ένταξής της στην ΕΕ.

Και δεν είναι μόνο η Βρετανία όπου το ερώτημα εάν θα γίνει ή όχι μέλος της ΕΕ η Τουρκία και το εάν θα αποκτήσουν δικαίωμα πρόσβασης στην ΕΕ χωρίς θεώρηση οι Τούρκοι πολίτες (ακόμη κι αν αυτό μόνο θεωρητικά αφορά τη Βρετανία που δεν είναι μέλος της ζώνης Σένγκεν) αποτέλεσε ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υποστηρικτών του Brexit, άλλα το ίδιο ερώτημα τίθεται πλέον από τη Λεπέν, τον Βίλντερς στην Ολλανδία, τους Αυστριακούς ακροδεξιούς, τους εθνικιστές της Ουγγαρίας... Η υποχρεωτική λόγω της καμπάνιας υπέρ της παραμονής της Βρετανίας στην ΕΕ, σκλήρυνση της ρητορικής έναντι της Τουρκίας, η οποία επιβλήθηκε τελικά λόγω και της διολίσθησης του τουρκικού καθεστώτος σε όλο και πιο ακραίες αντιδημοκρατικές και αυταρχικές πρακτικές, οδηγεί σε οριακές καταστάσεις τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Και φυσικά θέτει σε δοκιμασία την εφαρμογή της συμφωνίας για το μεταναστευτικό.

Ο Ερντογάν αγνοεί επιδεικτικά κάθε κανόνα κράτους δικαίου στο εσωτερικό και την Τετάρτη με προκλητικό τρόπο που τροφοδοτεί τα αντιτουρκικά- ξενοφοβικά αντανακλαστικά... προειδοποίησε την Ευρώπη ότι μπορεί να αντιμετωπίσει την απειλή των τριών εκατομμυρίων μεταναστών και προσφύγων που συντηρεί στο έδαφός της η Τουρκία.

Στο εσωτερικό πλέον της Τουρκίας ο Ταγίπ Ερντογάν, έχοντας ελέγξει πλήρως τον Στρατό, τη Δικαιοσύνη, την Αστυνομία, τα ΜΜΕ και τους επιχειρηματίες δεν έχει πάρα να αντιμετωπίσει το Κουρδικό και να λύσει οριστικά το πολιτικό ζήτημα με την κατάργηση, εγκατάλειψη του Κεμαλισμού και του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους, σε ένα νέο σύνταγμα που θα προβλέπει και την απόλυτη κυριαρχία του εκλεγόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας.

Με το Κουρδικό η υπόθεση δεν είναι απλή. Μετά από ένα εξάμηνο σκληρών συγκρούσεων, η Αγκυρα έχει στραφεί εναντίον της πολιτικής εκπροσώπησης των Κούρδων. Μετά τον νόμο που προβλέπει την άρση της ασυλίας των βουλευτών (και εφαρμόσθηκε αμέσως εναντίον όλων των βουλευτών του αντιπολιτευόμενου κόμματος HDP) το τουρκικό καθεστώς στρέφεται τώρα και εναντίον των κουρδικών πολιτικών δομών στην Νοτιοανατολική Τουρκία, καθώς, όπως ανακοινώθηκε από τον Ερντογάν, όλοι οι δήμοι και οι αυτόνομες κουρδικές κοινότητες ελέγχονται από το PKK.

Αυτό οδηγεί σε μια μετωπική με το κουρδικό στοιχείο, με στόχο να κερδηθεί μια πλειοψηφία συντηρητική πολιτικά και θρησκευτικά των Kούρδων που θα μπορέσει σε ένα δημοψήφισμα ή σε νέες εκλογές να στηρίξει τα σχέδια του Ερντογάν.

Ολα αυτά όμως φέρνουν την Τουρκία σε πλήρη αντιπαράθεση με την ΕΕ, η οποία δεν μπορεί να υποκρίνεται, όσο και αν αυτό διευκολύνει τη διαχείριση του μεταναστευτικού, ότι όλα βαίνουν καλώς με την Τουρκία και ότι μπορεί οι ευρωτουρκικές σχέσεις να εξελίσσονται κανονικά.

Η στάση της Ευρώπης

Εξάλλου αυτή η «υπόκλιση» της Μέρκελ στον Ερντογάν πριν από μερικούς μήνες με αφορμή το προσφυγικό ήταν και μια από τις αιτίες που επηρέασαν αρνητικά το κλίμα σε όλη την Ευρώπη, καθώς έδωσαν την εντύπωση ότι η Ενωση υποχωρεί μπροστά στους εκβιασμούς της Τουρκίας. Το γεγονός μάλιστα ότι ο Ερντογάν πήρε στα χεριά του το «πολυβόλο» εναντίον της ΕΕ κάνει τα πράγματα ακόμη χειρότερα.

Ο ίδιος πρόσφατα δήλωσε ότι η βίζα δεν έχει καμία σημασία για το τουρκικό έθνος και, απαντώντας ουσιαστικά στην όλη αντιπαράθεση που υπήρξε στο Λονδίνο αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Τόνισε ότι είναι η Τουρκία αυτή που θα ρωτήσει τον τουρκικό λαό εάν θέλει τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ υπό αυτούς τους όρους, εξαπολύοντας νέες απειλές εναντίον της Ευρώπης με αφορμή τις δηλώσεις Γιούνκερ:

«Οπως η Βρετανία, έτσι και εμείς, θα ρωτήσουμε τον λαό αν θα συνεχίσουμε ή όχι τις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ. Θα κάνουμε ό,τι πει το έθνος. Δείτε τότε σε ποιους και με ποιο τρόπο θα εξηγήσει ο κύριος πρόεδρος της Κομισιόν τους εκατομμύρια πρόσφυγες που θα βρεθούν προ των πυλών της Ευρώπης. Θα τα ζήσουμε και θα τα δούμε».

Ο Ερντογάν κατηγόρησε την Ευρώπη ότι δεν τηρεί τις υποσχέσεις της: «Μετά τρελαίνεστε επειδή ο Ερντογάν ξεσκεπάζει αυτό το απεχθές πρόσωπο σε όλο τον κόσμο. Και αυτός είναι ο λόγος που προσπαθείτε να ξεφορτωθείτε τον Ερντογάν...», δήλωσε ο Τούρκος πρόεδρος.

ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΥΠΕΞ

Το «ντόμινο» και η αγωνία της Αθήνας

Καθώς η συμφωνία για την απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους Τούρκους μετατίθεται για το φθινόπωρο, η σκλήρυνση του καθεστώτος Ερντογάν υπονομεύει τις προσπάθειες των πιο κάλων και πιστών φίλων της Τουρκίας, καθώς ξεμένουν από επιχειρήματα. Και το επιχείρημα ότι η Τουρκία υπόσχεται να κρατήσει κλειστή τη βαλβίδα των μεταναστευτικών ροών, σε πολλούς Ευρωπαίους πλέον ακούγεται ως ώμος εκβιασμός από το καθεστώς Ερντογάν, με αντάλλαγμα η Ευρώπη να κάνει τα στραβά μάτια σε κατάφωρες παραβάσεις βασικών ευρωπαϊκών αρχών και αξιών...

Η Αθήνα προβληματίζεται από την κατάσταση στην Αγκυρα, καθώς μετά τον Α. Νταβούτογλου, με τον οποίο εκτιμάται ότι είχε βρεθεί αξιόπιστος κώδικας επικοινωνίας, αποσύρεται και ένας βαθύς γνώστης των Ελληνοτουρκικών, ο υπηρεσιακός υφυπουργός Εξωτερικών Φ. Σινιρλίογλου. Ο Ν. Κοτζιάς θεωρεί ότι υπάρχει καλή σχέση με τον ομόλογό του Μ. Τσαβούσογλου, ο οποίος βρίσκεται πολύ κοντά στον Ερντογάν, αλλά υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ποιος θα ορισθεί αντικαταστάτης του Σινιρλίογλου, καθώς η επιλογή θα δώσει και το στίγμα του γενικότερου προσανατολισμού.

Ο κ. Σινιρλίογλου ουσιαστικά αποτέλεσε την τελευταία δεκαετία τον ισχυρό παράγοντα του ΥΠΕΞ και τον συνδετικό κρίκο που κράτησε τις ισορροπίες μεταξύ της γραφειοκρατίας της τουρκικής διπλωματίας και του νεοοθωμανικού συστήματος, που διευρύνεται σταδιακά σε κάθε τομέα της κρατικής εξουσίας στην Τουρκία. Ο Σινιρλίογλου ήταν πρέσβης στο Τελ Αβίβ από 2002-2007, υπηρέτησε από το 1996-2000 ως διπλωματικός σύμβουλος του πρώην προέδρου της Τουρκίας Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΥΠΕΞ, αρμόδιος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική από το 2000-2002.

Σκληρός διπλωμάτης

Ο Φ. Σινιρλίογλου αναλαμβάνει τη θέση του μονίμου αντιπρόσωπου της χώρας του στα Ηνωμένα Εθνη, γεγονός σημαντικό, καθώς συμπίπτει και με την εκστρατεία της Τουρκίας για αλλαγές στη δομή του ΟΗΕ που ενδεχομένως θα της άνοιγαν τον δρόμο για διεκδίκηση μιας θέσης σε ένα διευρυμένο μελλοντικά Συμβούλιο Ασφαλείας. Ο Τούρκος διπλωμάτης κάθε άλλο μπορεί να θεωρηθεί «φιλέλληνας», καθώς και στις διερευνητικές επαφές έχει εκφράσει όλη τη σκληρή ατζέντα της Τουρκίας. Ομως πλέον ήταν γνώριμος στους Ελληνες διπλωμάτες, όπως ο γ.γ. του ΥΠΕΞ Δ. Παρασκευόπουλος, ο πρέσβης ε.τ. Π. Αποστολίδης και ο Π. Μαυροειδής, με τους οποίους είχε τακτικές επαφές.

Γνωρίζοντας σε βάθος τα Ελληνοτουρκικά, αντιλαμβανόταν και τα όρια στα οποία μπορούσε να φθάσει η τουρκική διεκδίκηση και αυτό έδινε την εντύπωση ότι υπήρχε μια βαλβίδα ασφαλείας στα Ελληνοτουρκικά. Πλέον ο κ. Σινιρλίογλου σύντομα θα αποτελεί παρελθόν και το ελληνικό ΥΠΕΞ περιμένει να δει ποιος θα τον αντικαταστήσει και αν αυτός θα είναι ο πρώην πρέσβης στη Μόσχα Ουμίτ Γιαρντίμ ή κάποιος από τους αναπληρωτές υφυπουργούς Μουράτ Γκιουν και Ουμίτ Γιαλτσίν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Αθήνα έχει όμως και η ανάθεση, όπως όλα δείχνουν, της αρμοδιότητας των Ελληνοτουρκικών και των θεμάτων της Θράκης στον αναπληρωτή πρωθυπουργό Τουγκρούλ Τουρκές. Ο Τούρκος πολιτικός που κατέληξε στο ΑΚΡ, προερχόμενος από το εθνικιστικό ακροδεξιό κόμμα των Γκρίζων Λύκων MHP, δεν είναι ένας τυχαίος εθνικιστής. Ηταν ο γιος του ιδρυτή του ΜΗΡ και πλέον σημαντικού παράγοντα του ακροδεξιού εθνικιστικού κινήματος στην Τουρκία του Αλπαρσλάν Τουρκές, ο οποίος μάλιστα είχε γεννηθεί στη Λευκωσία.

Ο κ. Τουρκές ο νεότερος επισκέφτηκε πρόσφατα τα Κατεχόμενα, πραγματοποιεί επαφές με τους Τουρκοκύπριους παράγοντες στην Αγκυρα, ενώ έχει συναντηθεί κατ' ιδίαν με τα ακραία στελέχη της μειονότητας της Θράκης τα οποία μάλιστα υποδέχθηκε πρόσφατα κατά την επίσκεψή τους στην Αγκυρα, όπου έγιναν δεκτοί και από τον Ταγίπ Ερντογάν.

Η ανάληψη ρόλου από τον Τουρκές στα Ελληνοτουρκικά, στο Κυπριακό και η προσπάθεια ανάληψης καθοδηγητικού ρόλου σε θέματα της μειονότητας μόνο ως θετική εξέλιξη δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί, πάρα το γεγονός φυσικά ότι δεν είναι ο Τουρκές που χαράσσει την πολιτική.

Σαφές μήνυμα

Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν στέλνοντας ένα ξεκάθαρο μήνυμα δήλωσε ότι η Ευρώπη κινητοποιήθηκε όταν βρέθηκαν 60.000 πρόσφυγες συγκεντρωμένοι έτοιμοι να περάσουν στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία, αλλά την ίδια στιγμή η Τουρκία φιλοξενεί στο έδαφός της 3 εκατ. πρόσφυγες.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗΣ

Πηγή